تبادل
لینک هوشمند
رد حلول
مرحوم آیت الله قاضی (ره) استاد علامه طباطبایی در حاشیه بر کتاب انیس الموحدین در رد حلول و اتحاد می نویسد:
معنای حلول آن است که شی موجود شود در محل و قائم به آن شود و معنی اتحاد آن است که دو شی یا بیشتر برگردند با هم شی واحد شوند و هر دو محال است.
(و در رد حلول می نویسد) واجب ]الوجود[ آن است که وجودش بنفسه باشد و در وجودش محتاج به غیر نباشد، پس لابد باید او غیرمتناهی باشد و الاّ احتیاج به مکان پیدا می کند وقتی غیرمتناهی شد معقول نیست که به غیر حلول کند و قائم به آن شود چون واجب ]الوجود[ محدود می شود و متناهی می گردد و تعقل نمی شود که شئ واحد هم متنای و هم غیرمتناهی باشد.[1]
پس خلاصه حرف ایشان این است که نامتناهی نمی تواند حلول کند زیرا متناهی می گردد و نیز محتاج به مکان می شود و این برخلاف واجب الوجود بودن است که احتیاج به هیچ چیزی ندارد.
و در رد اتحاد نیز می نویسد: هر شئ که متحد با غیر آن شئ شد لابد با آن محدود می شود و واجب الوجود محدود نیست، پس معقول نیست که با غیر متحد شود.[2]
این عقیده نور علی الهی که بدن حضرت علی (ع) خدا نیست بلکه روح انتقال شده خدا در وجود علی (ع) خداست در فرقه اهل حق وجود داردوبه همان بحث یک طبیعتی یا دو طبیعتی مورد اختلاف مسیحیان بر می گردد.
مسیحیان براساس تعالیم پولس از توحید منحرف شدند وی قائل به سه خدا شد ، پدر، پسر و روح القدس. این دیدگاه باطل مسیحیت را از توحید به شرکت کشاند و در روایت یکی از کسانی که در تابوتی در جهنم است که بقیه جهنم از گرمای آن تابوت شعله ور می شود همین پولس است. وی علاوه بر این شریعت را حذف کرد و صرف شناخت هیچ مسیح باعث نجات دانست.[3] این عقیده تثلیث بعدها باعث انشعاباتی در مسیحیت شد. مثلاً یک گروه «انسطوری ها» گفتند مسیح (ع) دو طبیعت دارد، بدنش انسان است ولی خدا در او حلول کرده است.[4] . گروهی دیگر گفتند فقط یک طبیعت در مسیح هست او تجسم خداست.
برخی مثل آریوس از مخالفان هر دو نظریه فوق، یکی طبیعتی و دو طبیعتی، بود ولی می گفت خدا از خلقت کاملاً جداست ممکن نیست مسیحی که به زمین آمده و چون انسان تولد یافته است با خدایی که نمی شود شناخت یکی بشماریم.[5]
قابل توجه است که تنها انجیلی که تحریف چندانی در آن نیست و قائل به خدای واحد است و نظیر تورات و قران خدا را معرفی کرده است انجیل برنایی از حواریون است.
[1] - انیس الموحدین، ملا مهدی نراقی، با تعلیقه آیت الله قاضی طباطبایی ، انتشارات پیام مهدی (عج) ، قم 1386، قم، ص81.
[2] - همان.
[3] - مسیحیت، عبدالرحسیم سلیمانی اردستانی، نشر آیت عشق، چاپ دوم، پاییز 1384، صص 153-151.
[4] - نسطویوس می گفت مسیح انسان منحصر به فرد و کامل است که با کلمه پیوند یافته بود و صریحاً می گفت من نمی توانم یک کودک دو سه ساله را خدا بدانم.
[5] - همان، ص51، به نقل از لین تونی، تاریخ تفکر مسیحی، ص94.
نظرات شما عزیزان:
